Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi
Başkanlığı)’ndan:
VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ
(SIRA NO: 459)
1. Giriş
Vergi kanunlarının vergiyi
bağladıkları olayı, belli kurumların kayıt ve belgeleri
yardımıyla tespit etmek ve böylece kayıt dışılığı önlemek amacı
doğrultusunda tahsilat ve ödemelerde tevsik zorunluluğu
getirilmesi bu Tebliğin konusunu teşkil etmektedir.
2. Yetki
4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin birinci
fıkrasının (2) numaralı bendinde Maliye Bakanlığına mükelleflere
muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini bankalar, benzeri
finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle
tevsik etmeleri zorunluluğunu getirme ve bu zorunluluğun
kapsamını ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslarını belirleme
yetkisi verilmiştir.
Vergi Usul Kanununun yukarıda
belirtilen hükmünün Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden
yapılan düzenlemeler aşağıda yer almaktadır.
3. Tanımlar
Bu Tebliğde geçen;
a) Aracı finansal kurum: Bu Tebliğ
uygulaması bakımından tahsilat ve ödemelere aracılık eden
19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda
tanımlanan bankayı, 29/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve
Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve
Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında
yetkilendirilmiş ödeme kuruluşlarını ve 9/5/2013 tarihli ve 6475
sayılı Posta Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf
Teşkilatı Anonim Şirketini,
b) Ödeme: Nakit ve her an kullanıma
hazır banka varlığından oluşan ödeme mevcudundaki azalışı,
c) Tahsilat: Nakit ve her an
kullanıma hazır banka varlığından oluşan ödeme mevcudundaki
artışı,
ç) Tevsik zorunluluğu kapsamında
olanlar: Bu Tebliğ uygulaması bakımından, Vergi Usul Kanununun
232 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında fatura almak
zorunda olan birinci ve ikinci sınıf tüccarları, serbest meslek
erbabını, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarları,
defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçileri, vergiden muaf
esnafı,
d) Tevsik zorunluluğu kapsamında
olmayanlar: Bu Tebliğ uygulaması bakımından tevsik zorunluluğu
kapsamında olanlar dışında kalanları
ifade eder.
4. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve
Tutarı
4.1. Kapsam ve Tutar
Tevsik zorunluluğu kapsamında
olanların, kendi aralarında ve tevsik zorunluluğu kapsamında
olmayanlarla yapacakları, 7.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü
tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla
yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca
düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.
Bu kapsamda örneğin;
- Her türlü mal teslimi veya hizmet
ifasına ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
- Avans, depozito, pey akçesi gibi
suretlerle yapılacak tahsilat ve ödemelerin,
- İşletmelerin kendi ortakları
ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü
tahsilat ve ödemelerin
belirlenen haddi aşması durumunda,
aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve bu işlemlerin söz
konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi
zorunludur.
4.1.1. Aynı Günde Aynı Kişi veya
Kurumlarla Yapılan İşlemler
Aynı günde aynı kişi veya
kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının bu Tebliğin
(4.1.) bölümünde belirlenen haddi aşması durumunda, işlemlerin
her biri işlem bazında belirlenen haddin altında kalsa bile,
aştığı işlemden itibaren işleme konu tahsilat ve ödemelerin de
aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunludur.
Örnek:
Tevsik zorunluluğu kapsamında olan
(A) A.Ş., aynı gün içerisinde (B) Ltd. Şti.’nden sırasıyla 1.000
TL, 3.000 TL, 3.500 TL ve 500 TL tutarında ayrı ayrı mal
alımları gerçekleştirmiştir. Tevsik zorunluluğu kapsamında olan
(A) A.Ş.’nin (B) Ltd. Şti.’nden aynı günde yaptığı mal alımları
toplamı 3.500 TL’lik alımla 7.000 TL’lik haddi aştığından, son
iki işleme ait tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu
kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması
gerekmektedir.
Söz konusu tahsilat ve ödemelerde
tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda (A) A.Ş. ile (B) Ltd.
Şti.’ne ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.
4.1.2. Kısım Kısım Yapılan Tahsilat
ve Ödemeler
Tahsilat ve ödemeye konu işlem
tutarının tevsik zorunluluğu kapsamında bu Tebliğin (4.1.)
bölümünde belirlenen haddi aşması halinde, bedelin farklı
tarihlerde kısım kısım ödenmesinde işlemin toplam tutarı dikkate
alınacak ve her bir tahsilat ve ödeme, tevsik zorunluluğu
kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla
gerçekleştirilecektir.
Örnek:
Serbest meslek erbabı (C), (D)
A.Ş.’ye bir yıl süreyle vereceği hizmet karşılığında 12.000 TL
alacaktır. Aralarındaki anlaşma gereği (D) A.Ş., hizmet bedelini
1.000 TL’lik taksitler halinde ödeyecektir. Bu durumda serbest
meslek makbuzunun, taksitlerin ödendiği tarihlerde 1.000 TL
üzerinden düzenlenmesi tevsik zorunluluğunu ortadan
kaldırmayacak, sözleşmenin toplam tutarı belirlenen haddi
aştığından kısım kısım yapılan her bir tahsilat ve ödeme de
aracı finansal kurumlar kanalıyla tevsik edilecektir.
Söz konusu tahsilat ve ödemelerde
tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda serbest meslek erbabı
(C) ile (D) A.Ş.’ye ayrı ayrı ceza uygulanacaktır.
4.2. Kapsamda Olmayan Tahsilat ve
Ödemeler
a) 10/12/2003 tarihli ve 5018
sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi
yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bunlara ait döner
sermaye işletmelerinin işlemlerine konu tahsilat ve ödemelerin,
b) 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı
Sermaye Piyasası Kanununda tanımlanan sermaye piyasası aracı
kurumlarında yapılan işlemlere konu tahsilat ve ödemelerin,
c) 11/8/1989 tarihli ve 20249
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 89/14391 sayılı Türk Parası
Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararda tanımlanan yetkili
döviz müesseselerinin yapacakları döviz alım satım işlemlerine
ilişkin tahsilat ve ödemelerin,
ç) Tapu sicil müdürlüklerinde
gerçekleştirilen işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve
ödemelerin,
d) Noterlerde gerçekleştirilen
işlemler karşılığında yapılan tahsilat ve ödemelerin,
e) 5018 sayılı Kanunda yer alan
merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, il özel idareleri,
belediyeler ile bunların teşkil ettikleri birlikler, kanunla
kurulan diğer kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait veya tabi olan veyahut
bunlar tarafından kurulan ve işletilen müesseseler ile döner
sermayeli kuruluşlar veya bunlara ait veya tabi diğer
müesseseler tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin
yatırılması gereken teminat tutarlarına ilişkin tahsilat ve
ödemelerin
aracı finansal kurumlar kanalıyla
yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır.
4.3. Diğer Hususlar
Bu Tebliğ kapsamında aracı finansal
kurumlar kanalıyla yapılması zorunlu bulunan tahsilat ve
ödemelerin bu kurumlarca mevzuatlarına göre düzenlenen
belgelerle (dekont, hesap bildirim cetveli, alındı vb.) tevsiki
zorunludur.
Tevsik zorunluluğu kapsamında
yapılan işlemler için aracı finansal kurumlar tarafından
düzenlenen belgeler yapılan işlemi değil o işleme ilişkin
tahsilat veya ödemeyi tevsik etmektedir. Dolayısıyla tahsilat ve
ödemelerin tevsik zorunluluğu kapsamında aracı finansal kurumlar
kanalıyla yapılması, bu zorunluluğu ortaya çıkaran işleme
ilişkin olarak Vergi Usul Kanununda yer alan belgeleri düzenleme
zorunluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.
5. Ceza Uygulaması
Tahsilat ve ödemelerin aracı
finansal kurumlar kanalıyla yapılması zorunluluğuna uyulmaması
durumunda ilgililere Vergi Usul Kanununda yer alan cezalar
tatbik edilir.
6. Yürürlük
Bu Tebliğ 1/1/2016 tarihinde
yürürlüğe girer.
Tebliğ olunur.
|