Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi
Başkanlığı)’ndan:
İNŞAAT DEMİRİ İZLEME SİSTEMİ UYGULAMA GENEL
TEBLİĞİ
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1)
Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında inşaat sektöründeki belirli
girdilerin (inşaat demiri, çimento, hazır beton ve benzeri) takibi ve
elde edilen verilerin analiz edilmesi, vergi güvenliği yanında deprem
kuşağında yer alan ülkemizde yapı güvenliğinin sağlanmasına katkı
sunması bakımından da önem taşımaktadır.
(2) Bu çerçevede, öncelikli olarak inşaatta
kullanılacak demirlerin üretim veya ithalatından 29/6/2001 tarihli
ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunda yer alan yapı müteahhidi
dâhil teslimine kadar tüm aşamaları ile laboratuvar test
süreçleri de dâhil olmak üzere takip edilmesine yönelik usul ve
esasların belirlenmesi bu Tebliğin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.
Yasal düzenlemeler
MADDE 2- (1) 4/1/1961 tarihli
ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin
birinci fıkrasında, “Maliye Bakanlığı;
…
6. Vergi güvenliğini sağlamak amacıyla
niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve
benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya, bu cihaz ve sistemler
vasıtasıyla bandrol, pul, barkod,
hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin
kullanılmasına ilişkin zorunluluk getirmeye, mükelleflere bandrol, pul, barkod,
hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin
verilmesinde, mükelleflerin Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine
vadesi geçmiş borcu bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu
getirmeye, bu zorunluluk kapsamına girecek amme alacaklarını tür ve
tutar itibarıyla tespit etmeye ve hangi hâllerde bu zorunluluğun
aranılmayacağına, bandrol, pul, barkod,
hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin basımı,
dağıtımı ile sistemin kurulması ve işletilmesi hizmetlerinin, 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi
olmaksızın, süresi 5 yılı geçmemek üzere ve 4/1/2002 tarihli ve 4734
sayılı Kamu İhale Kanunu (5 inci maddesinin beşinci fıkrası hariç)
hükümleri çerçevesinde; yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişiler
tarafından yerine getirilmesine, bu hizmetlerde ve yetkilendirilecek
gerçek veya tüzel kişilerde bulunması gereken özellikleri,
yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerinin
yönlendirilmesi, izlenmesi, denetlenmesi, yetkilendirmenin
sonlandırılması ve bunların uygulanmasına ilişkin usul ve esasları
belirlemeye,
…
Yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
(2) 4 sayılı
Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum
ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 106 ncı maddesinin
birinci fıkrasının (g) bendinde, kamu kurum ve kuruluşlarınca usul ve
esasları belirlenmek suretiyle kullanılma mecburiyeti getirilen özel
etiket ve işaretlerle takip edilmesi öngörülen ürünler için bu kurum ve
kuruluşların talebi üzerine izleme sistemlerinin kurulması ve
işletilmesiyle ilgili işleri yapmak veya yaptırmak Darphane ve Damga
Matbaası Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sayılmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3- (1)
Bu Tebliğde geçen;
a) Darphane: Darphane ve Damga Matbaası
Genel Müdürlüğünü,
b) Gizli güvenlik unsuru: Taklit edilemez,
çıplak gözle görünmez ve üzerlerine algoritma işlenmesini sağlayarak
izlenebilirlik, takip ve sorgulama özelliklerini taşıyan fiziksel,
kimyasal ve teknolojik unsurları,
c) Güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli
işaret: Her bir inşaat demirinin ve her bir demir bağının üzerine
takılacak veya uygulanacak olan, taklit edilemez nitelikteki açık
güvenlik unsurları kullanıcılar tarafından, gizli güvenlik unsurları
özel uygulama ve/veya denetim cihazları ile tespit edilebilir
özelliklere sahip olan ısıya, suya ve darbeye dayanıklı bandrol,
pul, barkod, işaret, kod, kupür, damga,
sembol gibi özel etiket ve işaretlerin bulunduğu kıymetli damga
niteliğindeki materyali,
ç) Güvenlik unsuru: Çıplak gözle görünmeyen
(gizli) veya görünen (açık), taklit edilemez özellikleri ile özel etiket
veya işaretin güvenliğini sağlayan fiziksel, kimyasal ve teknolojik
unsurları,
d) İnşaat demiri: Gümrük Tarife ve
İstatistik Pozisyonunda 7214.20 grubunda
tanımlanan yuvarlak çubuk ürünleri (GTİP pozisyonlarının değişmesi
durumunda, bu sistem kapsamında değişim öncesi tanımlar esas alınır.),
e) İnşaat Demiri İzleme
Sistemi (İDİS): Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce kurulan
veya kurdurulan ve vergi güvenliğini sağlamak amacıyla, üretilen ve
ithal edilen inşaat demirinin, özel etiket veya işaretle kimliklendirilmesi ve
ithalat ile üretimden 4708 sayılı Kanunda yer alan yapı müteahhidi dâhil
tüm teslim aşamaları ile laboratuvar test
süreçleri de dâhil olmak üzere uygulamalarla izlenmesine, ilgili bilgi
sistemlerine veri aktarılmasına ve denetim cihazları ile saha denetimine
imkân sağlanmasına dayanan işlemler bütününü,
f) Sistem kılavuzu: İnşaat Demiri İzleme
Sisteminin kurulum işlemleri, kurulum süreci ile sistemin kurulumu ve
işletimi sürecindekilerin sorumluluklarını ayrıntılı olarak açıklayan,
asıl ve eklerden oluşan, Darphane tarafından onaylanmış ve resmi
internet sitesinde açıklanmış belgeyi,
g) Sistem paydaşları: Sistem Kılavuzunda
belirlenen paydaşlarını,
ğ) Sistem portalı:
Sistem paydaşları tarafından sisteme bilgi girişi ve sistemden bilgi
alınması amacıyla kullanılan bilgisayar ara yüzü ve diğer bileşenlerden
oluşan uygulama altyapısını,
h) Uygulama: Veri girişi ve paylaşımı
yapılabilen, üretilen ve/veya ithal edilen ürünlerin üretim ve ithali
dâhil her aşamadaki teslim işlemleri ile inşaatta kullanıldığına ilişkin
bilgiler güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretin okutulması
suretiyle sisteme kayıt edilmesini sağlayan uygulamayı,
ı) Veri analizi: İlgili idarenin
ihtiyaçlarına göre sistemden elde edilen verilerin simülasyonlarının yapılmasını,
ürünlerin, üretim ve ithalattan sonra her bir teslim aşamasında, nihai
kullanımı dâhil firma ve sektör bazlı alış, satış ve stok tutar ve
miktarlarının karşılaştırılmasını ve gerekli denetim modüllerinin
kurulmasını,
ifade eder.
İnşaat Demiri İzleme Sisteminin kurulumu
ve işletilmesi
MADDE 4- (1)
İnşaat sektöründe faaliyet gösteren mükellefler tarafından kullanılmak
üzere inşaat demirinin üretimi veya ithalatından inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri
dâhil geçen tüm aşamalarda takip edilmesine imkân verecek bir sistemin (İDİS)
kurulması uygun bulunmuştur. Söz konusu sistem Darphane tarafından
kurulacaktır.
(2) Sistem kapsamında;
a) İnşaat demiri üreten veya ithal eden
mükellefler tarafından inşaat demirine güvenlikli etiket ve/veya
güvenlikli işaret uygulanması, üretim faaliyetleriyle ilgili temel
verilerin izlenmesi ve merkezi sisteme veri aktarılması,
b) Veri girişi/paylaşımı yapılabilen
yazılım ve/veya el terminal benzeri cihazlar ve/veya mobil uygulamalar
aracılığıyla üretici, ihracatçı, ithalatçı, toptancı, bayi, tüccar,
inşaatta kullanım ve laboratuvar deneyleri
dâhil teslim işlemlerinin izlenmesi ve takip edilmesi,
c) Darphane tarafından bu işlemlere ilişkin
verilerin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ticaret
Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığına aktarılması,
zorunluluğu getirilmiştir.
(3) Yurt içinde inşaat demiri üretimi yapan
firmalar için üretim tesislerinde ve inşaat demiri ithal eden firmalar
için Darphane tarafından belirlenen yerlerde İDİS bileşenleri
kurulacaktır.
(4) İDİS kapsamında, Darphane tarafından
belirlenmiş özellikleri içeren güvenlikli etiketler ve/veya güvenlikli
işaretler kullanılacaktır.
(5) Üretici ve ithalatçı firma dışında
inşaat demiri satan veya satın alanlar kendilerine verilecek kullanıcı
adı ve şifre ile sisteme teslim, alış ve satış belgelerine ilişkin
bilgilerin girişini yapacaktır.
(6) Sistem paydaşları, Darphanenin
www.darphane.gov.tr internet adresinde yayımlanacak kılavuzlarda
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Darphane tarafından kurulacak
donanım ve yazılım ara yüzleri ile kılavuzda belirlenen ilgili verileri
Darphane ile paylaşacaklardır.
(7) Söz konusu yazılım ara yüzleri inşaat
demirinin üretim ve ithalatından (her bir ara teslim aşaması dâhil) yapı
müteahhidince işin bitirilmesine kadar tüm süreçte veri sürekliliğini
sağlayacak şekilde hazırlanacaktır.
Sistemin devreye alınması ve işletilmesi
MADDE 5- (1)
Sistem paydaşları sistem kılavuzunda tarif edilen yazılım ve donanımları
Darphaneden tedarik etme ve sistemlerine entegre etmekle
sorumludurlar. Gerekli yazılım, donanım, sarf ve benzeri sistem
unsurlarına ait ücretlendirme Darphanenin www.darphane.gov.tr internet
adresinde yayımlanacaktır.
(2) İDİS dışında inşaat demiri üretimi,
ihracatı, ithalatı, alışı, satışı ve kullanımı yapılmayacaktır.
(3) İDİS’in işleyiş
ve denetiminden Darphane sorumludur.
Üretici ve ithalatçı firmaların
güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret taleplerinin
değerlendirilmesi ve etiketlerin teslimi
MADDE 6- (1) İDİS’e kayıtlı
firmalar, bu sistem kapsamındaki güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli
işaret taleplerini, sistem portalı üzerinden
Darphaneye bildireceklerdir.
(2) Üreticilere ve ithalatçılara teslim
edilecek güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret bedelleri,
taleplerin onaylanmasının ardından Darphanenin herhangi bir kamu bankası
nezdinde açılmış bulunan hesabına yatırılarak veya İDİS üzerinden
ödenecektir. Bedelin yatırılmasıyla birlikte üreticiler ve
ithalatçıların güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret talepleri 15
gün içinde teslim edilecektir.
Cezai müeyyideler
MADDE 7- (1)
Bu Tebliğle getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında 213 sayılı
Kanunun ilgili ceza hükümleri tatbik olunur.
Diğer hususlar
MADDE 8- (1)
Güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaret birim fiyatları maliyet
unsurları dikkate alınarak Darphane tarafından belirlenecektir.
Bedellere ilişkin (KDV hariç) birim fiyatlar, Darphane tarafından
www.darphane.gov.tr internet adresinde açıklanacaktır.
(2) Belirlenen bedeller sistemin devreye
girişinden sonraki yıllarda, Türkiye İstatistik Kurumunca bir önceki yıl
için belirlenen yıllık Yİ-ÜFE oranında artırılacak ve bir yıl süresince
uygulanacaktır. Yıllık fiyat artışı ait olduğu yılın 1 Ocak tarihinden
itibaren geçerli olacaktır.
(3) Üreticiler ve ithalatçılar tarafından
teslim alınan güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işaretlerin çalınması
veya yangın, deprem, su basması gibi çeşitli nedenlerle zayi olması
halinde, Darphaneye olayın vuku bulduğu tarihi izleyen 10 gün içinde
durumu ispatlayıcı resmî belgelerle birlikte yazılı olarak başvurulması
gerekmektedir.
(4) Üreticiler ve ithalatçılar, güvenlikli
etiket ve/veya güvenlikli işaretlerin kullanımı aşamasında oluşan
fireleri, niteliği Darphane tarafından belirlenecek muhafaza kaplarında
saklayacaklardır. Bu firelere ilişkin Darphane tarafından belirlenecek
bilgiler ilgililer tarafından takip eden ayın onuncu gününe kadar
sisteme girilecektir.
(5) Bu şekilde tespit edilerek muhafaza
altına alınan fireler Darphanenin uygun göreceği zamanlarda ve Darphane
tarafından belirlenecek komisyon tarafından tutanağa bağlanmak suretiyle
tespit ve imha edilecektir.
(6) İDİS’e kayıtlı
firmalar işi bırakmaları halinde, kullanılmamış güvenlikli etiket
ve/veya güvenlikli işaretleri bir tutanak tanzim etmek suretiyle işin
bırakıldığı tarihi takip eden 7 gün içerisinde Darphaneye teslim
edeceklerdir.
Geçiş hükmü
GEÇİCİ MADDE 1- (1)
Mevcut inşaat demiri üreten veya ithal edenler ile ihracatçı, toptancı,
bayi, tüccar ve yapı müteahhitlerinin 1/1/2024 tarihinden
önce İDİS’e geçmeleri
zorunludur.
(2) Bu Tebliğin yayımlandığı tarih
itibarıyla stoklarında güvenlikli etiket ve/veya güvenlikli işareti
olmayan inşaat demiri bulunduranlardan, üretici ve ithalatçılar 1/1/2024 tarihinden
itibaren, diğerleri ise 31/1/2024 tarihinden sonra bu stoklarını satışa
konu edemez.
Yürürlük
MADDE 9- (1)
Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10- (1)
Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür. |